Doğalgaz Hakkında

Doğalgaz nedir?

Fosil yakıtlar grubundan hidrokarbon esaslı doğalgaz, yer altında gözenekli kayaların boşluklarına sıkışmış olarak yada petrol yataklarının üzerinde gaz halinde büyük hacimler şeklinde bulunur. Doğalgaz; %95 metan, az miktarda da etan, propan atom, bütan ve karbondioksitten oluşan renksiz, kokusuz ve havadan hafif bir gazdır. Doğalgaz kokusuz olduğundan kaçakların farkedilebilmesi için özel olarak kokulandırılır. Bu amaçla THT(tetra hidro teofen) ve / veya TBM(tersiyer bütil merkaptan)kullanılır. Karışımın içinde %95 yada daha yüksek bulunan metan gazının özelliği kimyasal yapısı en basit ve karbon içeriği en düşük olan hidrokarbon gazı olmasıdır. Metan molekülü 1 karbon 4 hidrojen atomundan oluşur. Kimyasal yapısının basit olması nedeniyle yanma işlemi kolaydır ve tam yanma gerçekleşir. Dolaysıyla; duman, is,kurum,ve kül oluşturmaz. Yanması en kolay ayarlanabilen ve yanma verimliliği en yüksek olan yakıttır. Bu özelliği kullanım kolaylığı ve ekonomisi sağlar. Karbon içeriğinin düşük olması nedeniyle atmosferde sera etkisi oluşturan ve insan sağlığı bakımından zehirleyici olan karbondioksit gazı emisyonu, katı yakıtlara göre 1/3 ve sıvı yakıtlara göre ½ oranındadır.

Türkiye'de Doğalgaz

Türkiye’de doğalgazın varlığı 1970 yılında Kırklareli Kurumlar bölgesinde tespit edilerek, 1976 yılında Pınarhisar Çimento Fabrikası’nda kullanılmaya başlandı.1975 yılında Mardin Çamurlu sahasında bulunan doğalgaz, 1982 yılında Mardin Çimento Fabrikası’na verildi.Kaynaklardaki rezervlerin sınırlı olması tüketimin genişlemesini önledi.
Doğalgazın sanayi ve şehir şebekelerinde kullanımı çalışmalarına, 84/8806 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla 1984 yılında SSCB ile imzalanan doğalgaz sevkiyatı anlaşmasının ardından başlandı. Doğalgaz şehiriçi evsel ve ticari olarak ilk kez 1988’de Ankara’da kullanıldı. 1992 yılında Istanbul’da, Bursa’da, Eskişehir’de, Izmit’te doğalgaz pazarı genişledi.

Türkiye’de tüketime sunulan yıllık doğalgaz miktarı, imzalanan anlaşmalarla 2005 yılında 40 milyar m³; 2010 yılında 55 milyar m³ mertebesine ulaşması beklenmektedir. Özellikle evsel kullanımda doğalgazın kesilmesi riski yoktur. Gazın büyük bir kısmı sanayide kullanılmaktadır ve gaz dağıtım firmaları sanayideki aboneleri ile özel bir sözleşme yaparak olası bir gaz arzı sıkıntısında sanayiye verdiği gaz miktarını azaltıp bunu konutlara vermektedir. Böyle bir durum, bugün için çok az bir ihtimaldir,çünkü ülkemizde gaz arzı talepten fazladır.

Türkiye’de de sınırlı bir miktarda doğalgaz çıkmakta ve kullanıma sunulmaktadır. Türkiye doğal gazı esas olarak Rusya ve Iran’dan boru hatlarıyla,Cezayir ve Nijerya’dan sıvılaştırılmış (LNG)olarak deniz yoluyla satın almaktadır. Ayrıca Azerbaycan ve Türkmenistan ile doğalgaz temini için anlaşmalar yapmıştır.

Türkiye, enerji uzmanları tarafından dünyanın en hızlı gelişen on pazarından biri olarak gösterilmektedir. Ekonomik büyüme ve sınırlı doğal kaynaklar,ülkemizin enerji ithali gereksimini arttırmaktadır. Türkiye stratejik konumu gereği Ortadoğu ve Hazar Denizi doğalgaz üretim alanları ile Avrupa tüketim pazarı arasında köprüdür.

Dünyada doğalgaz

Çeşitli kimyasal ürünlerin başlıca hammaddesi olan doğalgaz dünya enerji tüketiminin önemli bölümünü karşılamaktadır.Doğalgazın geçmişi yüzlerce yıl öncesine dayanmaktadır. Tarihsel kaynaklar doğalgazın ilk kez M.Ö. 900 lerde Çin de kullanıldığını göstermektedir. Taşınması, işlenmesi ve stoklanması kolay olan doğalgaz yaygın kullanımı ise 1790’da Ingiltere de başladı. Boru hattı taşımacılığıyla birlikte 1920 lerde artan doğalgaz kullanımı 2. Dünya savaşından sonra daha da gelişti. Doğalgaz enerji üretim sektöründe ilk kez Amerika da kullanılmaya başladı. 1950li yıllarda doğalgazı dünyada enerji tüketimindeki oranı %10u geçmiyordu. Günümüzde ise enerji tüketiminin %24ü doğalgazla karşılanmaktadır. Dünyada bilinen doğalgaz rezervlerinin yaklaşık 70 yıllık ömrü oluduğu tahmin edilmektedir. Bilinen doğalgaz rezervleri petrol rezervlerine eş değerdir.

Avantajları

Doğalgazı tercih etmenin bir çok sebebi vardır:

- Doğalgaz çevre dostudur. Çevreye saygılı, havayı kirletmeyen, doğaya zarar vermeyen çevreci bir enerji kaynağıdır. Yandığı zaman çevreye zararlı olan kül, yanmamış hidrokarbonlar, kükürt oksitleri gibi atık maddeler meydana getirmemektedir. Zararlı karbonmonoksit ve azotoksit emisyonları diğer yakıt türlerine göre daha düşüktür. Kısacası; doğanın, çevrenin ve dolayısıyla insan geleceğinin ciddi bir sigortasıdır.

- Doğalgaz her an kullanıma hazırdır.

- Doğalgaz ekonomiktir. Yanma veriminin diğer yakıtlara göre daha çok olması, buna karşı yakıt kaybının az olması doğalgaz kullanımını ekonomik kılmaktadır.

- Doğalgaz havadan hafiftir. Gaz kaçakları hava ile karışmadan önce yükseklerde toplanır ve havalandırma bacalarından kolaylıkla dışarı atılabilir.

- Doğalgaz kuru bir gaz olduğu için içinde su buharı bulunmaz.

- Doğalgaz zehirsizdir. Solunduğunda, zehirlenme ve öldürme etkisine sahip değildir. Yanlız yanma ürünü gazlar ortama yayılırsa diğer yakıtlarda olduğu gibi içerisinde CO nedeniyle zehirleme yapabilir. Cihazlar, banyo, yatak odası dibi kapalı mekanlara gazlı cihaz taktırılmamalıdır. Cihazlar hava alabilen mutfak, kapalı balkon, koridor gibi bölümlere yerleştirilmelidir.

- Doğalgaz temizdir. Kurum, is gibi atık ürünler ortaya çıkmadığı için ev ve cihazlar temiz kalmaktadır.

- Doğalgaz önceden sipariş verme gerektirmez.

- Doğalgaz depolama yeri gerektirmez. Yakıt depolama gereksinimi olmadığından uygun olan yerlere kazan monte edilebilir. Kazanlar fazla yer kaplamadığından alan kaybı olmamaktadır.

- Doğalgazda her daire ayrı gaz kullandığı için ne kadar gaz tüketildiği kolaylıkla belirlenir. Kullanıldıktan sonra ödeme yapıldığından, önceden ödeme gerektirmez.

- Doğalgazlı sistemlerde yanma olayı kontrol edilebildiği için yakıt kaybı çok azdır.

- Doğalgaz hava ile çok iyi karıştığından yanma verimi yüksektir.

- Doğalgazda ön yakıt masrafı yoktur, alev boyu fuel oil ve kömüre göre daha kısadır.

- Diğer yakıtların kullanıldığı cihazlar yanma ürünü olarak kükürt içerdiğinden baca gazlarının suyun yoğunlaşma noktasına kadar soğutulması ve böylece suyun gizli ısısından faydalanılması imkanı yokken, doğalgazda ekonomizer ilave edilerek baca sıcaklığı 56 °C dereceye kadar indirilebilir.

- Doğalgazda yanma için hava en azdır. Bu oran kömürde % 20-30 fuel oil de % 10-20 doğalgazda ise % 5- 15 dir.

- Doğalgazın temiz olması ve içerisinde kükürt bulunmamasından dolayı sanayi sektöründe doğrudan kullanılabilir. Aynı zamanda sanayi sektöründe sistem verimini artırarak kalitesinin yükselmesini sağlar.

- Ham petrole alternatif bir yakıt olarak dış enerji çeşitliliği açısından stratejik bir avantaj sağlar.

-Tesis çok az bakım ve denetleme gerektirir.

-Doğalgaz çok amaçlı kullanıma sahiptir. Konutlarda ısınma,sıcak su ve pişirme amacıyla kullanılabilmektedir.

-Doğalgaz sessiz ve gözden uzak yer altı boru şebekesiyle 365 gün / 24 saat kesintisiz ve emniyetli olarak dağıtılmaktadır.

Dezavantajları

Ülkemizde doğalgaz yok denecek kadar az olduğundan, tümüyle dışa bağımlı bir sektör meydana getirmektedir.
Kapalı hacimlerde %5-15 oranında hava ile karışım oluşturduğunda küçük bir kıvılcımla patlayabilen ve büyük hasar oluşturabilen bir yakıttır.

Doğalgaz kullanımında güvenlik,kalite,bilinç ve organizasyon çok önemlidir. Standart dışı ve dikkatsiz kullanımı çok büyük tehlikeler doğurabileceğinden denetimin dikkatli ve hassasiyetle yapılmasıdır.

Doğalgaz kaçağı ile karşılaşınca

Evinizde ağır bir gaz kokusu duyarsanız, aslında kokusuz olan doğalgaz kaçak olması durumunda kolayca anlaşılabilmesi için çürük sarımsak kokusuyla kokulandırılmıştır. Benzer bir koku duyduğunuzda;

1-Bütün doğalgaz cihazlarını ve vanalarını kapatınız.

2- Kapı ve pencereleri açarak, havalandırmayı sağlayınız.

3- Ana vanayı kapatınız.

4- Elektrik düğmelerine dokunmayın, ekipmanlarını açıp kapatmayınız. Fişten çekmeyiniz.

5- Sigara içmeyiniz. Çakmak, kibrit ve ateş yakmayınız.

6- Komşunuzdan veya en yakın bir yerden doğalgaz acil hattını(187)nolu arayınız. 187’ye ulaşamama durumunda itfaiyeyi(110)nolu telefonu arayınız.

7- Kapı zilini kullanmayınız ve kullandırmayınız.

8- Kıvılcım çıkabileceği için telefonunuzu kullanmayınız.

9- Gaz kokusu olan mekanı derhal boşaltın.

10- Koku bodrumdan geliyorsa bodruma girmeyiniz.

11- Arızayı kendiniz gidermeye çalışmayınız.

12- Gaz cihazınızın yakınında hafif bir gaz kokusu varsa pilot ateşiniz arızalı demektir.

13 -Cihazınızı onarım için servise gösteriniz.

Apartman Boşluğunda Gaz Kokusu Duyarsanız Ne Yapmalısınız?

1- Ortamı havalandırmak için binaya giriş kapısı ile aydınlığa açılan tüm pencereleri açınız.
2- Bina girişindeki ana doğalgaz giriş vanasını kapatınız.
3- Sigara içmeyiniz. Çakmak, kibrit ve ateş yakmayınız.
4- Elektrikli cihazları çalıştırmayınız. Çalışır durumda olanları kapatmayınız.
5- Elektrik düğmeleri ve kapı zillerini kullanmayınız.
6- Asansör vb. cihazları çalıştırmayınız.
7- Gaz kaçağının olduğu binada telefonları kullanmayınız.
8- Doğalgaz acil hattını(187)hemen arayın.
9- Apartman yöneticisine haber verin.

Binaların Dışında Gaz Kokusu Duyarsanız Ne Yapmalısınız?

1- Binaların dışında gaz kokusu algıladığınızda Doğalgaz acil (187) nolu telefona ihbar yapınız.
2- Bu mekanda ki insanları uyarınız.
3- Aşırı bir gaz kaçağı varsa o bölgenin elektriğini kestiriniz.
4- Bölgenin kordon altına alınmasını ve trafiğin durdurularak güvenlik önlemi alınmasını sağlayınız.

İhbar Verilirken Dikkat Edilecek Hususlar

-Adınız, soyadınız ve telefon numaranız
-Gaz kokusu alınan bölgenin adresi ve tarifi
-Gaz kokusunun yoğunluğu

Gaz Kullanım Güvenliğinde Dikkat Edilecek Hususlar

-Gaz yakan cihazlar bozuk olmamalıdır. Gaz kaçağı yapmamalıdır.
-Gaz tesisatı kaçak yapmayacak şekilde döşenmiş olmalıdır.
-Konutlarda elektrik tesisatı mutlaka topraklı olmalıdır.

Doğalgazda karşılaşılan sorunlar nelerdir?

1)Site ve iş merkezlerinin kömürlü kazan sistemine daha yeni geçmiş olmaları, bunun sonucu olarak ortaya çıkan maliyet miktarları
2)Sitelerin karar alma süreci
3)Sitelerin karar defteri eksiği
4)Kararların geçerli olabilmesi için mülk sahiplerinin imzalarının şart olması
5)Karar aşamasında mülk sahiplerinin bulunamaması
6)Sekiz ve üzeri dairesi olan sitelerin karar defteri bulundurma ve karar alma şartının %51 çoğunluğu alma şartının kanunla belirlenmesi
Bazı sorunların çözümü için gaz dağıtım şirketi gerekli danışmanlık çalışmaları yapıyor olabilir.
Ekonomik kaynaklı sıkıntılara yönelik gaz dağıtım şirketleri dönem dönem kampanyalar düzenliyor olabilir.
Diğer sorunların çözümü için mülk sahiplerinin ve site yöneticilerinin gerekli adımı zamanında atmaları
Site yöneticilerinin mülk sahiplerine kısa sürede ulaşması gerekmektedir.